Mastar
Boyutları sabitleştirilmiş kontrol aletleri. Zamanımızda büyük ekonomik faydalar sağladığı için, bilhassa seri üretim ünitelerinde çok kullanılmaktadır. Bu yüzden mastarlar, seri imalatın en uygun ölçü kontrol aletleridir. Bugün sanayi üretiminin çok fazla olduğu ileri ülkelerde mastar ve mastarlarla kontrol konuları çok daha ileri seviyeye ulaşmıştır. Ülkemizde mastar kullanma alışkanlığı henüz yenidir. Başlıca uygulama alanları:
a) Seri imalat parçalarının boyut kontrolleri için,
b) Başka şekilde kontrol imkanı olmayan geometrik profil ve şekillerin kontrolleri için. Mastarlar her imalat takımlarında arandığı gibi konstrüksiyon bakımından basit ve maksada uygun olmalıdır. Bu, mastar konstrüktörünün önemli bir hedefidir. Basitlikteki maksat, ilkellik değildir. Maksada uygunluğun zamanla değiştirilmesi imkanlarını da göz önünde tutmak gereklidir. Mastar konstrüksiyonu için önceden bazı bilgilerin bilinmesi lüzumludur:
a) Kontrol edilecek iş parçasının geometrik şekli – ölçüsü – toleransı – malzemesi – imalatı miktarı. b) Mastarlama sırası, iş parçasının işlem sırasına göre tertip edilmelidir. Operasyon planlarında, işlemlerin cinsi, sırası, takımların ve aparatların numarası gösterilir. Bu bilgiler, mastarların seçimi ve konstrüksiyonuna tesir eden, yol gösteren faktörlerdir. Mastarlar uygulama yerlerine göre şöyle sınıflandırılır:
1. İmalat mastarları: İmalat esnasında iş parçasını imal eden işçi tarafından kullanılırmastar
2. Kalite kontrol mastarları: Bir iş yerinin kalite kontrol şubesi tarafından iş parçalarının son kontrolleri için kullanılır.
3. Teslimat mastarları: İş parçaları müşteriye teslim edilirken müşteri tarafından kullanılan mastarlardır. 4. Takım mastarları: Takım imalatında kullanılan mastarlardır. 5. Yardımcı mastarlar: Mastara ilave edilebilen parçalardır.
